دکتر محمد مصدق

دکتر محمد مصدق ، فرزند میرزا هدایت الله ( معروف به وزیر دفتر ) در سال ۱۲۶۱ شمسی در تهران به دنیا آمد . پس از درگذشت پدرش لقب مصدق السلطنه به دکتر محمد مصدق داده شد . مصدق دورههای مقدماتی و متوسطه را در شهرهای تبریز و تهران به پایان رساند . پس از بازگشت به تهران به عنوان مستوفی محاسب خراسان برگزیده شد و به این استان رفت . پس از مدتی به تهران برگشت و در دوره اول مجلس شورای ملی مشروطیت به نمایندگی انخاب شد ، اما به علت صغر سن ، اعتبارنامهاش پذیرفته نشد . در سال ۱۲۸۷ شمسی به فرانسه رفت و در مدرسه علوم سیاسی پاریس به تحصیل مشغول شد ...

و دیپلم عالی دریافت کرد . سپس به سوئیس رفت و در دانشکده حقوق دانشگاه نوشاتل به فراگیری حقوق خصوصی پرداخت . سرانجام در سال ۱۲۹۰ شمسی با ارائه پایان نامه «وصیت در حقوق اسلام» موفق به دریافت دکترای حقوق خصوصی شد . پایان نامه او در سال ۱۹۱۱ میلادی در بلوار سن میش فرانسه چاپ و منتشر شد . گفته میشود که وی نخستین فرد ایرانی است که دکترای حقوق دریافت کرده است .
پس از مراجع به ایران ، در کابینه مشیر الدوله برای وزارت عدلیه انتخاب شد ، اما بنابر دلایلی به عنوان والی فارس منصوب شد . پس از تشکیل دادگستری نوین و به وجود آمدن کمیسیونهای تهیه و تدوین قوانین ، مصدق به عنوان عضو رسمی و غیر رسمی کمیسیونهای مختلف به انجام وظیفه پرداخت . دکتر مصدق چند بار به نایندگی مجلس ، وزیر مالیه و وزیر خارجه منصوب شد و آخرین سمت او نخست وزیری در اواخر دهه ۲۰ و اوائل دهه ۳۰ شمسی بود . نهضت ملی شدن صنعت نفت ، در زمان وی به سرانجام رسید .
برخی آثار حقوقی دکتر مصدق عبارت است از : دستور در محاکم ، حقوق پارلمانی در ایران و اروپا ، اصول و قوانین مالیه ، مدارک حقوق اسلامی و وصیت در مذهب شیعه به ضمیمه حقوق مدنیه ( ترجمه از فرانسه با همکاری دکتر احمد متین دفتری ، علی معتمدی و نصر الله انتظام ) ، وصیت در حقوق اسلام ( پایان نامه دکتری به زبان فرانسه )
دکتر محمد مصدق ، پس از ۸۵ سال عمر پرتلاش و با عزت و بعد از دوازده سال تبعید در روستای احمد آباد قزوین ، در سال ۱۲۴۵ چشم از جهان فروبست .

منبع و ماخذ :
چهره ها در تاریخچه نظام آ موزش عالی حقوق و عدلیه نوین ، پژوهش و گردآوری : عباس مبارکیان
ناشر : پیدایش چاپ اول تابستان ۱۳۷۷