اشخاص حقوقی

اشخاص حقوقی و مسئولیت کیفری آنها

امیر برزگر- بازپرس ویژه دادسرای تهران

تعریف شخص حقوقی

شخص حقوقی عبارت است از دسته ای از افراد که دارای منافع مشترک بوده یا پاره ای از اموال که به هدف خاصی اختصاص داده شده اند و قانون آنها را طرف حق می شناسد و برای آنها شخصیت مستقلی قائل است مانند  دولت ، شهرداری ، دانشگاه ، شرکتهای تجاری ، انجمنها و موقوفات.

با توجه به تعریف فوق می توان گفت، شخص حقوقی همانند شخص حقیقی و طبیعی موجودی است که برای نیل به هدف خاصی به وجود می آید و .

می تواند طرف حق و تکلیف باشد.

شرائط تشکیل و ضرورت وجودی آن

برای تشکیل یک شخص حقوقی دو شرط اساسی ضرورت دارد .

1-   قصد و اراده تشکیل  شخص حقوقی

2-   هدف دار بودن گروه

امروزه یکی از ضرورت های زندگی  اجتماعی،وجود شخص حقوقی است،زیرا اداره جامعه و جریان امور بدون حکومت و دولت و نهادی حکومتی و تخصیص پاره ای اموال به آنها و تاسیس شرکتهای تجاری و غیر تجاری اعم از انتفاعی و غیر انتفاعی امکان پذیر نیست به همین دلیل انواع مختلف شخص حقوقی در رشته های حقوق  عمومی و حقوق خصوصی مورد توجه قرار گرفته اند.

انواع اشخاص حقوقی

مجلس شورای اسلامی،دانشگاه تهران،سازمان ثبت احوال، شهرداری و... که قانون به آنها استقلال مالی و اداری اعطاء کرده، از جمله اشخاص حقوق عمومی محسوب می شوند و شرکتها ی تجاری و موسسات غیر تجارتی و موقوفات از جمله اشخاص حقوقی  خصوصی به شمار می روند .

مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی

با توجه به مراتب فوق و نظر به پذیرش شخص حقوقی،بحث از مسئولیت این  شخص پیش می آید و اینکه اگر شخص حقوقی مانند شخص حقیقی مرتکب جرم گردد،چه کسی باید پاسخگوی افعال یا ترک افعال مجرمانه باشد؟. به عنوان مثال اگر شرکتی کلاهبرداری کند مسئولیت جزائی به عهده چه کسی یا کسانی است و به فرض اگر مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی را پذیرفتیم، اعمال مجازات چگونه خواهد بود ؟

دراین خصوص از ناحیه حقوقدانان دو نظر ابراز گردید .

1- افرادی که به عدم مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی عقیده دارند.

2-کسانی به مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی معتقدند.